Jakie są wskazania do punkcji lędźwiowej?
Punkcja lędźwiowa jest pomocna w diagnostyce:
– stwardnienia rozsianego i innych chorób demielinizacyjnych
– polineuropatii i neuropatii zapalnych
– neuroinfekcji
– bólów głowy
– chorób neurodegeneracyjnych
Jak wygląda zabieg punkcji lędźwiowej?
Zabieg polega na wprowadzeniu igły punkcyjnej pomiędzy kręgi kręgosłupa lędźwiowego do przestrzeni podpajęczynówkowej wypełnionej przez płyn mózgowo-rdzeniowy, a następnie pobraniu niewielkiej ilości tego płynu do jałowych fiolek.
Do wykonania punkcji lędźwiowej wykorzystujemy nowoczesne igły atraumatyczne, dzięki którym minimalizujemy naruszenie ciągłości tkanek, a tym samym ryzyko wystąpienia powikłań.
Przed zabiegiem oraz w jego trakcie u chorego stosujemy wlew kroplowy płynów fizjologicznych, celem nawodnienia i zminimalizowania bólu głowy związanego ze zmniejszeniem ilości płynu mózgowo-rdzeniowego.
Zabieg wykonujemy w komfortowych warunkach pod pełnym nadzorem i opieką lekarską oraz pielęgniarską.
Punkcję lędźwiowa wykonuje lekarz specjalista neurolog w asyście pielęgniarki.
Pacjent w trakcie zabiegu leży na boku z podkurczonymi nogami. Po dokładnym zdezynfekowaniu i znieczuleniu okolicy lędźwiowej kręgosłupa, do przestrzeni międzykręgowej wprowadzana jest bardzo cienka, atraumatyczna igła punkcyjna. Przez nią kroplami wypływa płyn mózgowo-rdzeniowy, który pobierany jest do jałowych próbówek. Następnie pacjent pozostaje w pozycji leżącej przez 6 godz. celem zmniejszenia ryzyka pojawienia się tzw.zespołu popunkcyjnego.
Jakie badania wykonywane są z płynu mózgowo-rdzeniowego?
Płyn mózgowo-rdzeniowy możemy zbadać pod różnym kątem, w zależności od diagnozowanej choroby.
Najczęstsze badania płynu mózgowo-rdzeniowego to:
– ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego
– badanie ogólne płynu mózgowo-rdzeniowego (poziom białka, glukozy, erytrocyty, cytoza)
– posiew płynu mózgowo-rdzeniowego w kierunku bakterii tlenowych i beztlenowych
– badanie wirusologiczne płynu mózgowo-rdzeniowego
– Borelia burgdorferi w płynie mózgowo-rdzeniowym
– prążki oligoklonalne
– elektroforeza białek płynu mózgowo-rdzeniowego
– immunoglobuliny w płynie mózgowo-rdzeniowym
Jakie są przeciwwskazania do punkcji lędźwiowej?
Przeciwwskazania do zabiegu to:
– nadciśnienie śródczaszkowe i obrzęk mózgu,
– zakażenia skóry w okolicy lędźwiowej,
– poważne zaburzenia krzepnięcia krwi
Czy punkcja lędźwiowa jest bolesna?
Punkcja lędźwiowa nie jest badaniem przyjemnym, ale dzięki znieczuleniu powierzchniowemu skóry w miejscu wkłucia, a także zastosowaniu atraumatycznych igieł, sam zabiegnie nie jest bardzo bolesny. Dyskomfortem jest konieczność przebywania w wymuszonej pozycji podczas zabiegu, a później przebywanie w pozycji leżącej przez 6 godzin.
Czy punkcja lędźwiowa niesie za sobą jakieś ryzyko?
Punkcja lędźwiowa nie jest badaniem niebezpiecznym. Nie powoduje ryzyka uszkodzenia rdzenia kręgowego, gdyż na poziomie kanału kręgowego, na którym wykonywane jest nakłucie lędźwiowe nie ma już rdzenia kręgowego, a jedynie korzenie nerwów rdzeniowych luźno zawieszone w przestrzeni wypełnionej przez płyn mózgowo-rdzeniowy. Oznacza to, że nie ma ryzyka uszkodzenia ośrodków ruchowych kończyn a tym samym niedowładu lub innych objawów osłabienia nóg. W czasie zabiegu może występować uczucie mrowienia i drętwienia kończyny, ale jest one przemijające i występują rzadko.
Po punkcji lędźwiowej najczęściej obawiamy się zespołu popunkcyjnego i właśnie jego staramy się uniknąć przez dodatkowe nawodnienie dożylne oraz stosowanie igieł atraumatycznych.
Czym jest zespół popunkcyjny?
Zespół popunkcyjny to zespół objawów ubocznych związanych z pobraniem płynu mózgowo-rdzeniowego, charakteryzujący się: bólem głowy, zawrotami głowy, nudnościami, światłowstrętem, szumem w uszach, sztywnością karku. Zespół popunkcyjny ustępuje samoistnie, najczęściej w ciągu kilku dni i nie pozostawia trwałych następstw.
Jak należy przygotować się do punkcji lędźwiowej?
Kilka dni przed zabiegiem i po jego wykonaniu pacjenci powinni dbać o właściwe nawodnienie organizmu.
Pacjenci są proszeni o dostarczenie przed zabiegiem aktualnych wyników krzepnięcia krwi oraz świeże badania neuroobrazowe mózgowia (TK, MRI) lub badanie dna oczu (możliwe do wykonania w Instytucie Zdrowia).
Bezpośrednio przed zabiegiem pacjenci powinni opróźnić pęcherz i jelita, tak aby nie było konieczności korzystania z toalety bezpośrednio po zabiegu.
