O chorobie | Instytut dr Boczarska Oświęcim

Jak często występuje ch.Parkinsona?

Choroba Parkinsona jest przewlekłym, postępującym schorzeniem ośrodkowego układu nerwowego, stopniowo upośledzającym funkcjonowanie osób nim dotkniętych. Częstość występowania choroby Parkinsona w populacji generalnej wynosi ok.0,15% i zwiększa się wraz z wiekiem - wśród osób > 65 r.ż częstość występowania ch.P. wynosi ok. 1,8 %, natomiast w grupie osób > 85 r.ż - już 2,6%. Średni wiek zachorowania to ok. 58 rok życia. Mężczyźni chorują nieco częściej niż kobiety. Szacuje się, że w Polsce rocznie na ch.P. zapada ok. 8 tys. osób a schorzenie to rozpoznano już u ok.70 tys. mieszkańców naszego kraju.

Jak rozwija się ch.Parkinsona?

Istotą procesu patologicznego leżącego u podłoża ch.P. jest zwyrodnienie i zanik neuronów produkujących dopaminę, zlokalizowanych w tzw. istocie czarnej śródmózgowia. Zanikowi ulegają jednak i inne neurony doprowadzając do zaburzeń w układzie serotoninergicznym, noradrenergicznym i cholinergicznym.

Rozwój procesu patologicznego w chorobie Parknsona trwa wiele lat i został podzielony przez Braak’a na sześć stadiów. W każdym z nich pojawiają się charakterystyczne zmiany histopatologiczne: neuryty Lewy’ego w obrębie wypustek komórkowych i okrągłe ciała Lewy’ego w obrębie ciał komórek nerwowych. Proces neurodegeneracyjny w ch.P. postępuje w sposób sekwencyjny, począwszy od predysponowanych miejsc w rdzeniu przedłużonym i nakrywce mostu, zajmując kolejne podatne rejony istoty szarej mózgu. Jako pierwsze ulega zwyrodnieniu grzbietowe jadro ruchowe nerwu błędnego, przylegająca do niego strefa siatkowata pośrednia oraz opuszka węchowa (stadium 1). W stadium tym jedynym objawem choroby mogą być zaburzenia węchu i zaburzenia snu (tzw. zaburzenia zachowanie we śnie REM). Zmiany patologiczne pojawiają się już wtedy także w niektórych neuronach układu autonomicznego np. w neuronach splotu Auerbacha co może objawiać się zaparciami. W kolejnym przedobjawowym etapie zmiany zwyrodnieniowe nasilają się i obejmują jądra szwu, j.siatkowate olbrzymiokomórkowe oraz j. miejsca sinawego (stadium 2). W tym stadium nadal nie pojawiają się jeszcze zaburzenia ruchowe. Proces patologiczny obejmuje kolejno część podstawną śródmózgowia i przodomózgowia oraz część zbitą istoty czarnej. Równocześnie uszkodzeniu ulega ciało migdałowate, j.konarowo-mostowe nakrywki, j. przednie szwu i niektóre j. podwzgórza (stadium 3). Na tym etapie, czyli po kilku lub kilkunastu latach od rozpoczęcia procesu neurodegeneracyjnego, pojawiają się już ruchowe objawy choroby (sztywność mięśni, spowolnienie ruchowe i drżenie). W kolejnym etapie proces patologiczny zaczyna obejmować korę skroniową (stadium 4) a w końcowych stadiach (stadium 5 i 6) – całą korę nową. Na tym etapie choroby dołączają się zaburzenia nastroju i pamięci.

Jaka jest przyczyna choroby Parkinsona?

Przyczyna neurodegeneracji w chorobie Parkinsona nie została dokładnie poznana. Obecnie dominuje teoria o jej wieloczynnikowej etiologii, w której na predyspozycję genetyczną nakładają się czynniki środowiskowe i toksyczne. Mutacje genetyczne są przyczyną niewielkiego odsetka dziedzicznych postaci choroby Parkinsona, natomiast większość przypadków to postaci sporadyczne, w których oprócz uwarunkowań genetycznych istotną rolę odgrywa przyspieszone starzenie, czynniki toksyczne, procesy zapalne układu nerwowego i stres oksydacyjny. W/w czynniki mogą w różny sposób odpowiadać za powstawanie choroby Parkinsona u różnych pacjentów, co warunkuje różnorodność przebiegu klinicznego choroby.

Jakie są objawy choroby Parkinsona?

Objawy ruchowe choroby Parkinsona są dosyć charakterystyczne. Przede wszystkim - zaczynają się zwykle po jednej stronie ciała i dotyczą początkowo tylko jednej kończyny (ręki lub nogi), stopniowo obejmując drugą kończynę po tej samej stronie, a po kilku lub kilkunastu latach choroby - również przeciwną stronę ciała.
Najbardziej spektakularnym symptomem jest drżenie ręki, często rozpoczynające się od kciuka. Jest to tzw. drżenie spoczynkowe, czyli pojawiające się w momencie, gdy ręka lub noga spoczywa spokojnie, w odciążeniu, nie wykonując ruchu. Kończyna staje się sztywna, cięższa i spowolniała. Występują trudności z wykonywaniem nią precyzyjnych, i szybkich ruchów. To spowolnienie ruchowe jest najważniejszym objawem choroby, niezbędnym do postawienia rozpoznania.
Ograniczenie ruchu mięśni kończyn, twarzy i strun głosowych skutkuje też zmianą charakteru pisma (mikrografią), zmianą wyrazu twarzy (hipomimią) i monotonną, pozbawioną intonacji mową.
Wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych doprowadza do pochylenia sylwetki ciała ku przodowi. Chory porusza się drobnymi kroczkami, a balansowanie rąk przy chodzenia ulega ograniczeniu lub zanika. Dochodzi do zaburzeń odruchów postawnych, prowadzących do upadków.
Oprócz opisanych ruchowych objawów choroby Parkinsona, w jej obrazie klinicznym istotne znaczenie mają objawy pozaruchowe, które nieraz w znaczący sposób ograniczają funkcjonowanie chorych.

Do najważniejszych objawów dodatkowych należą: